Złoże AFM – nowoczesna filtracja szkłem czy kosztowna innowacja?

Złoże AFM – nowoczesna filtracja szkłem czy droga innowacja?

Złoże AFM (Activated Filter Media) to nowoczesny materiał filtracyjny wyprodukowany ze szkła pochodzącego z recyklingu, poddawanego specjalnej, trzystopniowej aktywacji. Choć zyskało ono popularność w wielu krajach jako alternatywa dla piasku i innych klasycznych mediów filtracyjnych, coraz częściej pojawiają się głosy krytyczne wskazujące, że liczba zalet może nie rekompensować poważnych wad tego rozwiązania. Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Zalety złoża AFM:

1. Pochodzenie z recyklingu: szkło użyte do produkcji AFM pochodzi w 100% z odzysku, głównie z butelek, co wspiera gospodarkę obiegu zamkniętego.

2. Samosterylizacja: dzięki procesowi aktywacji ziarna zyskują zdolność do wytwarzania wolnych rodników, które mają zapobiegać powstawaniu biofilmu.

3. Dobra jakość filtracji: według producenta AFM filtruje zawiesiny do poziomu 1 mikrona, co stawia je wyżej niż klasyczny piasek.

4. Uniwersalność zastosowań: może być stosowane w filtrach zamkniętych i otwartych, w wodzie pitnej, basenowej, ścieku i przemysłowej.

5. Odporność chemiczna: wykazuje wysoką tolerancję na środki utleniające i skrajne wartości pH.

6. Brak konieczności wymiany urządzeń: może być stosowane w klasycznych filtrach piaskowych.

Wady złoża AFM – czy przeważają zalety?

1. Koszt zakupu: AFM jest droższe od piasku i podobne w cenie do nowoczesnych zeolitów (np. klinoptylolit ACTIW FILTER), co podnosi koszty inwestycyjne nie dając zalet złoża naturalnego ACTIW FILTER.

2. Wymagana aktywacja: deklarowane właściwości (samosterylizacja, ładunek ujemny) pojawiają się dopiero po zastosowaniu tzw. aktywatora, którego skład i działanie nie są jawne.

3. Neutralizacja ładunku: ujemny ładunek powierzchniowy szybko zanika w zasolonej wodzie basenowej, co ogranicza skuteczność adsorpcji.

4. Ostrość i ścieralność: szkło ma ostre krawędzie, które powodują erozję filtrów, zaworów i złączek. Może prowadzić do mikropęknięć i zwiększonego zużycia sprzętu.

5. Zbrylanie i kanaliki: mimo obietnic samoczyszczenia, AFM również może ulegać zbrylaniu i tworzeniu kanalików, zwłaszcza przy niewłaściwym przepływie.

6. Trudna regeneracja: brak rzeczywistej regeneracji chemicznej, jaką oferują np. złoża jonowymienne czy zeolity naturalne regenerowane płukaniem wstecznym. 

7. Utylizacja: zużyte złoże może zostać ponownie przetopione, ale wymaga to kosztownego transportu i dużego nakładu energii.

8. Brak zdolności jonowymiennej: w przeciwieństwie do zeolitów (jak klinoptylolit ACTIW FILTER), AFM nie posiada zdolności do wymiany jonowej (np. usuwania amoniaku).

65E43990-9B90-497A-943A-46B379305D04_1_105_c.jpeg

Porównanie materiałów filtracyjnych: Actiw Filter vs AFM (szkło)

ParametrActiw FilterAFM (szkło)
Skuteczność filtracji2–5 mikron1 mikron (brak niezależnych badań)
Powierzchnia aktywna60 m²/gram (60 mln m²/m³)1 m²/gram (1 mln m²/m³)
Wymiana jonowa (amoniak)23 g NH₄/kgbrak
Masa nasypowa0,9 kg/l1,3 kg/l
RegeneracjaTakNie
Ostra krawędź ziarenNieTak
Zastosowanie po eksploatacjiPodłoże ogrodniczePrzetop w hucie (koszty, logistyka)

Podsumowanie: Choć złoże AFM bywa przedstawiane jako innowacyjny, "samoczyszczący" materiał do filtracji wody, jego rzeczywiste działanie może nie spełniać oczekiwań, zwłaszcza w warunkach długotrwałej eksploatacji. Problemy z ścieralnością, wysokim kosztem, ograniczoną regeneracją i brakiem jonowymienności stawiają je niżej w porównaniu do naturalnych zeolitów, takich jak Actiw Filter. Dlatego też w zastosowaniach, gdzie liczy się długowieczność, ekologiczna utylizacja, wymiana jonowa i ekonomia eksploatacji — AFM może nie być najlepszym wyborem.

Szkło filtracyjne nieaktywowane jest stosowane – choć coraz rzadziej, i raczej w ograniczonych, mniej wymagających zastosowaniach. Gdzie i dlaczego się je stosuje, a także jakie są jego ograniczenia:

Gdzie stosuje się szkło filtracyjne nieaktywowane?

Baseny prywatne i małe obiekty rekreacyjne

Ze względu na niską cenę i dostępność.

Często jako zamiennik piasku – przy podobnych parametrach granulacji.

Przemysł technologiczny niskiego ryzyka

W systemach, gdzie filtracja mechaniczna jest wystarczająca i nie potrzeba filtracji chemicznej ani biologicznej.

Instalacje tymczasowe lub pomocnicze

Gdzie przewiduje się częstą wymianę wkładów lub brak dużych wymagań jakościowych.

Dlaczego jego stosowanie jest ograniczone?

Ograniczenia szkła nieaktywowanegoOpis
Brak aktywacjiNie ma mezoporowatej struktury ani właściwości adsorpcyjnych
Brak ochrony biologicznejSprzyja rozwojowi biofilmu i bakterii
Niska skuteczność filtracjiOk. 5–8 mikronów (w porównaniu do 2–5 µm w zeolicie i 1 µm w AFM 
Zanieczyszczenie organiczneZnacznie większe niż w przypadku złóż aktywowanych
Szybsze zużycie sprzętuZiarna są ostre i powodują ścieranie głowic, zaworów, dysz

Szkło nieaktywowane nadal się stosuje, ale głównie z powodów ekonomicznych. Jednak nie jest polecane do instalacji profesjonalnych, wodociągowych ani tam, gdzie jakość wody, bezpieczeństwo mikrobiologiczne i efektywność mają kluczowe znaczenie.

Zestawienie wad aktywowanego szkła i innych złóż szklanych w porównaniu do Actiw Filter

KryteriumAFM (aktywne szkło)Inne złoża szklane (nieaktywowane)Actiw Filter (zeolit)
Powierzchnia ziarenTwarda, ostre krawędzie – potencjalne ścieranie filtrówBardzo ostre, nieregularne – intensywne zużycie sprzętuZaokrąglona, naturalna – łagodna dla urządzeń
RegeneracjaBrak chemicznej regeneracji – tylko płukanieBrak – jednorazoweTak –backwash lub proces jonowymienny
Zdolność wymiany jonowej (np. NH₄⁺)BrakBrakTak (23 g NH₄/kg)
Zastosowanie po zużyciuTrudna utylizacja, potrzebny przetopJeszcze trudniejsza – więcej zanieczyszczeńMożna wykorzystać jako podłoże ogrodnicze
Potrzeba aktywacjiWymaga procesu fizykochemicznego (koszt)Nieaktywowane w ogóleBrak – naturalnie aktywne
Wpływ zasolenia na działanieNeutralizacja ładunku ujemnego w wodzie zasolonejBrak działania elektrostatycznegoStabilne działanie w szerokim zakresie wody
Biofilm / odporność mikrobiologicznaDziała przez wolne rodniki – ale nie w pełni eliminujeWysoka podatność na biofilmNaturalna stabilność mikrobiologiczna
Cena zakupuWysokaNiskaUmiarkowana (przy wysokiej trwałości)
Wydajność filtracjiDo 1 µm (wg badań)5–8 µm lub gorzej2–5 µm realnie

W razie pytań, prosimy o kontakt: grzegorz@actiw.pl tel. +48 883 106 900, +48 71 321 86 91